ਜਿਉ ਬੈਸੰਤਰਿ ਧਾਤੁ ਸੁਧੁ ਹੋਇ ਤਿਉ ਹਰਿ ਕਾ ਭਉ ਦੁਰਮਤਿ ਮੈਲੁ ਗਵਾਇ ||
ਨਾਨਕ ਤੇ ਜਨ ਸੋਹਣੇ ਜੋ ਰਤੇ ਹਰਿ ਰੰਗੁ ਲਾਇ ||੧||

ਗੁਰੂ ਹਰਿਗੋਬਿੰਦ ਸਾਹਿਬ ਜੀ ਦੇ ਤੀਸਰੇ ਸਪੁੱਤਰ
ਬਾਬਾ ਅਣੀ ਰਾਇ ਜੀ ਨੇ ਕਿਸ ਅਸਥਾਨ ਤੇ
ਆਪਣਾ ਸਰੀਰ ਤਿਆਗਿਆ ਸੀ ?

ਪਹਿਲੇ ਪਾਤਸ਼ਾਹ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰਤਾ ਦੇਕੇ ਮਹਾਨ ਰੁੱਤਬਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ
ਬਾਕੀ ਸਭਧਰਮਾਂ ਨੇ ਔਰਤ ਨੂੰ ਨਿੰਦਿਆ ਹੀ ਸੀ
ਹੋਰ ਕਿਸ ਚੀਜ ਦੀ ਬਰਾਬਰੀ ਚਾਹੀਦੀ ਆ
ਕੀ ਇਹ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਰਦ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ,ਨਹੀਂ ਔਰਤ ਨੂੰ ਪੈਰ ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਸਮਝਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ,ਪਰਦਾ ਪ੍ਰਥਾ ਗੁਰੂ ਅਮਰਦਾਸ ਸਾਹਿਬ ਮਹਾਰਾਜ ਨੇ ਖ਼ਤਮ ਕਰੀ ਸੀ

ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਕਹੀਏ ਸਦਾ ਸੁਖੀ ਰਹੀਏ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜਪੀਏ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਥਕੀਏ
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਬੋਲੀਏ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਡੋਲੀਏ

ਹਰ ਸ਼ੈਅ ਵਿੱਚ ਦੇਖਾ ਤੇਰਾ ਨੂਰ ਹੀ ਸਮਾੲਿਅਾ,
ਹੋਵੇ ਸਬਰ ਓਨੇ ‘ਚ ਜਿੰਨਾ ਮੇਰੇ ਪਲੇ ਪਾੲਿਅਾ…

ਫਰੀਦਾ ਦਰੀਆਵੈ ਕੰਨ੍ਹੈ ਬਗੁਲਾ ਬੈਠਾ ਕੇਲ ਕਰੇ ॥
ਕੇਲ ਕਰੇਂਦੇ ਹੰਝ ਨੋ ਅਚਿੰਤੇ ਬਾਜ ਪਏ ॥
ਬਾਜ ਪਏ ਤਿਸੁ ਰਬ ਦੇ ਕੇਲਾਂ ਵਿਸਰੀਆਂ ॥
ਜੋ ਮਨਿ ਚਿਤਿ ਨ ਚੇਤੇ ਸਨਿ ਸੋ ਗਾਲੀ ਰਬ ਕੀਆਂ ।।
(ਫ਼ਰੀਦ ਜੀ/1383)
ਇਨਸਾਨ ਸੰਤਾਂ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਵਚਨਾਂ ਨੂੰ ਸੁਣਦਾ ਵੀ ਹੈ, ਪੜਦਾ ਵੀ ਹੈ,ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਉਪਰ ਵਿਚਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਇਸਦੀ ਹਾਲਤ ਬਗਲੇ ਵਰਗੀ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕਿਨਾਰੇ ਬੈਠਾ ਮੱਛੀ ਨੂੰ ਫੜ ਕੇ ਉਪੱਰ ਵੱਲ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਹ ਮੱਛੀ ਦੇ ਨਾਲ ਕਲੋਲਾਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਉਸਨੂੰ ਕੋਈ ਖ਼ਬਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਅਚਾਨਕ ਇੱਕ ਬਾਜ਼ ਉਸ ਉਪੱਰ ਝਪਟ ਮਾਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਬਗਲੇ ਦੇ ਨਾਲ ਓਹ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰ ਜਾਂਦੀ ਹੈਂ ਜਿਹੜੀ ਉਸਨੇ ਕਦੇ ਸੋਚੀ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ……….. ਇਹੀ ਹਾਲਤ ਇਨਸਾਨ ਦੀ ਹੈ ਉਹ ਵੀ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਦੇ ਦਰਿਆ ਦੇ ਵਿੱਚ ਬਗਲੇ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਸਤ ਹੈ।ਪਰ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਜਮ ਇਸਨੂੰ ਲੈਣ ਵਾਸਤੇ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਵੇਲੇ ਇਸ ਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣਾ ਮਨੁੱਖਾ ਜੀਵਨ ਜੋ ਕਿ ਬਹੁਤ ਹੀ ਕੀਮਤੀ ਸੀ ਉਸਨੂੰ ਵਿਅਰਥ ਗੁਆ ਕੇ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ।

ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦਾ ਬੀਜ ਮੰਤਰ,
ਗੁਰ ਮੰਤਰ, ਮੂਲ ਮੰਤਰ ਕਿਹੜਾ ਹੈ ਜੀ ?

ਰਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ਦਾ ਤੂੰ ਕੀਤੇ ਹੋਏ ਕਸੂਰ ਦਾਤਿਆ
ਸਾਨੂੰ ਚਰਨਾਂ ਤੋਂ ਕਰੀਂ ਨਾ ਤੂੰ ਦੂਰ ਦਾਤਿਆ

ਭਗਤ ਜਨਾ ਕੀ ਬਰਤਨਿ ਨਾਮੁ ॥
ਸੰਤ ਜਨਾ ਕੈ ਮਨਿ ਬਿਸ੍ਰਾਮੁ ॥
ਹਰਿ ਕਾ ਨਾਮੁ ਦਾਸ ਕੀ ਓਟ ॥
ਹਰਿ ਕੈ ਨਾਮਿ ਉਧਰੇ ਜਨ ਕੋਟਿ ॥
ਹਰਿ ਜਸੁ ਕਰਤ ਸੰਤ ਦਿਨੁ ਰਾਤਿ ॥
ਹਰਿ ਹਰਿ ਅਉਖਧੁ ਸਾਧ ਕਮਾਤਿ ॥
ਹਰਿ ਜਨ ਕੈ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਨਿਧਾਨੁ ॥
ਪਾਰਬ੍ਰਹਮਿ ਜਨ ਕੀਨੋ ਦਾਨ ॥
ਮਨ ਤਨ ਰੰਗਿ ਰਤੇ ਰੰਗ ਏਕੈ ॥
ਨਾਨਕ ਜਨ ਕੈ ਬਿਰਤਿ ਬਿਬੇਕੈ ॥5॥