ਮਿੱਟੀ ਹੈ ਤੇਰਾ ਵਜੂਦ,
ਮਿੱਟੀ ਹੈ ਤੇਰੀ ਔਕਾਤ,
ਐਵੇ ਕਿਉ ਬੰਦਿਆ
ਤੂੰ ਰੱਬ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ,
ਰੱਖੀ ਹੋਈ ਹੈ
ਦੂਜਿਆਂ ਤੇ ਆਸ
ਰਾਇ ਭੋਇ ਦੀ ਤਲਵੰਡੀ ਚੰਨ ਚੜਿਆ
ਸਾਰੇ ਜੱਗ ਤੇ ਹੋ ਗਈਆ ਰੌਸ਼ਨਾਈਆਂ
ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਕਰਕੇ ਬਾਬਾ
ਕਰ ਗਿਆ ਸੱਚੀਆਂ ਕਮਾਈਆ
ੴ ਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸ਼ੁਰੂ ਗੱਲ
ਪਤਾ ਹੀ ਨੇ ਕਿੱਥੇ ਮੁਕਾਈ ਆ
ਬਾਬਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਬਾਣੀ ਦੀ
ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਆ
ਕਿਰਤ ਕੀਤੀ ਵੰਡ ਕੇ ਛਕਿਆ
ਹੱਥੀ ਖੇਤ ਵਾਅੇ ਬਾਬੇ ਨੇ
ਭੱਟਕੇ ਫਿਰਦੇ ਸੀ ਕਈ ਪਬੰਗਰ
ਉਹ ਸਿੱਧੇ ਰਸਤੇ ਪਾਏ ਬਾਬੇ ਨੇ
ਨਾਲੇ ਹੱਕ ਸੱਚ ਦੀ ਗੱਲ ਸਮਝਾਈ ਆ
ਬਾਬਾ ਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਬਾਣੀ ਦੀ
ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਤੇ ਵਡਿਆਈ ਆ
(ਸਰਬੱਤ ਦਾ ਭਲਾ)
ਹੇ ਨਾਨਕ! ਸਤਿਗੁਰੂ ਭੀ ਤਦੋਂ ਹੀ ਮਿਲਦਾ ਹੈ
ਜਦੋਂ ਮਨੁੱਖ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚੋਂ (ਸ਼ਬਦ ਰਾਂਹੀ) ਅਹੰਕਾਰ ਦੂਰ ਕਰਦਾ ਹੈ ॥੨॥
Nanak Satgur Tadh Hi Paye Jaan Vichu Aap Gavaye
नानक सतिगुरु तद ही पाए जां विचहु आपु गवाए ॥२॥
हे नानक ! सतगुरु तभी मिलता है, जब इंसान अपने अंदर से अहंकार दूर करता है (याद रखें कि अहंकार अपने आप दूर नहीं होता, यह गुरु जी के शब्द की विचार से ही दूर होता है)
ਹਮੇਸ਼ਾ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸ਼ੁਕਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ,
ਨਾ ਕਿ ਓਹਦੇ ਨਾਲ ਗਿਲਾ
ਲੰਗਰ ਵਾਲੀ ਰੀਤ ਜਿਹਨੇ ਚਲਾਈ ਸੀ,
ਭੁੱਖੇ ਸਾਧੂਆਂ ਨੂੰ ਜਿਹਨੇ ਰੋਟੀ ਖਵਾਈ ਸੀ,
ਮਲਿਕ ਭਾਗੋ ਦਾ ਜਿਹਨੇ ਹੰਕਾਰ ਭੰਨਿਆ ਸੀ,
ਭਾਈ ਲਾਲੋ ਨੂੰ ਜਿਹਨੇ ਤਾਰਿਆ ਸੀ,
ਚਾਰ ਉਦਾਸੀਆਂ ਕਰਕੇ ਜਿਹਨੇ ਦੁਨੀਆ ਨੂੰ ਤਾਰਿਆ ਸੀ,
ਭੈਣ ਨਾਨਕ ਦਾ ਵੀਰ ਸੀ ਪਿਆਰਾ ਸਭ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਜਾਨਣ ਵਾਲਾ,
ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਧੰਨ ਧੰਨ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ
(ਜਿਸ ਆਤਮਕ ਅਵਸਥਾ-ਰੂਪ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਮੈਂ ਵੱਸਦਾ ਹਾਂ) ਉਸ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ ਬੇ-ਗ਼ਮਪੁਰਾ (ਭਾਵ, ਉਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਗ਼ਮ ਨਹੀਂ ਪੋਹ ਸਕਦਾ); ਉਸ ਥਾਂ ਨਾਹ ਕੋਈ ਦੁੱਖ ਹੈ, ਨਾਹ ਚਿੰਤਾ ਅਤੇ ਨਾਹ ਕੋਈ ਘਬਰਾਹਟ, ਉਥੇ ਦੁਨੀਆ ਵਾਲੀ ਜਾਇਦਾਦ ਨਹੀਂ ਅਤੇ ਨਾਹ ਹੀ ਉਸ ਜਾਇਦਾਦ ਨੂੰ ਮਸੂਲ ਹੈ; ਉਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਪਾਪ ਕਰਮ ਕਰਨ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਨਹੀਂ; ਕੋਈ ਡਰ ਨਹੀਂ; ਕੋਈ ਗਿਰਾਵਟ ਨਹੀਂ ॥੧॥
ਹੇ ਮੇਰੇ ਵੀਰ! ਹੁਣ ਮੈਂ ਵੱਸਣ ਲਈ ਸੋਹਣੀ ਥਾਂ ਲੱਭ ਲਈ ਹੈ, ਉਥੇ ਸਦਾ ਸੁਖ ਹੀ ਸੁਖ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
Sri Ravidas Ji saying: Begham Pura (or city without care) is the name of that city (the state of mind in which I now reside). In that place, there is neither any worry, nor fear of tax. There one lives without any fear of error, or any dread of loss.”(1)
“O’ my brother, now I have found a very pleasant country (to reside), where there is always peace and calm.”(1-pause)
बेगम पुरा सहर को नाउ ॥ दूखु अंदोहु नही तिहि ठाउ ॥
नां तसवीस खिराजु न मालु ॥ खउफु न खता न तरसु जवालु ॥१॥
अब मोहि खूब वतन गह पाई ॥ ऊहां खैरि सदा मेरे भाई ॥१॥ रहाउ ॥
जिस आत्मिक अवस्था-रूपी शहर मे मैं बस्ता हु, उस शहर का नाम है बे-ग़मपुरा, और वो मेरे अन्दर ही बस्ता है, वहां न कोई दुःख है, न कोई चिंता है और न ही कोई घबराहट, वहां पर दुनिया जैसी जयादाद नहीं है. और न ही कोई कर वसूलता है , और उस अवस्था मे कोई पाप कर्म करने का खतरा नहीं है, कोई डर नहीं, कोई गिरावट नहीं …………. ऐ मेरे साथियो, अब मैंने वो सुन्दर जगह ढूंढ ली है, जहाँ सदा सुख ही सुख है
Dhan Sri Guru Granth Sahib Ji 345
ਦੁਨੀਆ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਤੀਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਹੀ ਸੰਤੋਖ-ਰੂਪੀ ਸਰੋਵਰ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਤੇਰੇ ਚਰਨਾਂ ਚ ਬਹਿ ਕੇ ਸਕੂਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ,
ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਧਿਆ ਕੇ ਸਕੂਨ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ,
ਕੌੜੇ ਰੀਠਿਆਂ ਨੂੰ ਮਿੱਠੇ ਬਨਾਉਣ ਵਾਲਾ ਮੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ,
ਦੁਖੀਆਂ ਦੀ ਬਾਂਹ ਫੜਨ ਵਾਲਾ ਮੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ,
ਗਰੀਬ ਨਿਵਾਜ਼ ਮੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ,
ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਸਤਿਗੁਰ ਮੇਰਾ ਬਾਬਾ ਨਾਨਕ
ਉਹੀ ਮਨੁੱਖ ਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿੱਖ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਹੈ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਹੈ, ਜੇਹੜਾ ਗੁਰੂ ਦੀ ਰਜ਼ਾ ਵਿਚ ਤੁਰਦਾ ਹੈ।
ਪਰ, ਜੇਹੜਾ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਅਨੁਸਾਰ ਤੁਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਪ੍ਰਭੂ ਤੋਂ ਵਿੱਛੁੜ ਕੇ ਦੁਖ ਸਹਾਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਗੁਰੂ ਦੀ ਸਰਨ ਪੈਣ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਮਨੁੱਖ ਕਦੇ ਸੁਖ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ, ਤੇ ਮੁੜ ਮੁੜ ਦੁੱਖੀ ਹੋ ਕੇ ਪਛੁਤਾਂਦਾ ਹੈ ॥੧॥
ਦੁਨੀਆ ‘ਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਦਾ ਹੋਰ ਕੋਈ ਤੀਰਥ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਗੁਰੂ ਹੀ ਸੰਤੋਖ-ਰੂਪੀ ਸਰੋਵਰ ਹੈ ॥੧॥ ਰਹਾਉ ॥
ਜੇ ਮੈਂ ਡੋਲਾ ਤਾਂ ਤੂੰ ਸੰਭਾਲ ਲਈ ਦਾਤਿਆ,
ਜੇ ਮੈਂ ਬੁਰਾ ਕਰਨ ਲਗਾ ਤੂੰ ਮੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਮੱਤ ਬਖਸ਼ ਦੇਈ ਦਾਤਿਆ,
ਜੇ ਮੈਂ ਸੱਚ ਦੇ ਰਸਤੇ ਚੱਲਾ ਤੂੰ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਰਹੀ ਦਾਤਿਆ,
ਜੇ ਮੈਂ ਤੇਰਾ ਨਾਮ ਜਪਣਾ ਚਾਹਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਆਤਮਿਕ ਬਲ ਬਖਸ਼ੀ ਦਾਤਿਆ
Ajj kall mein apna dukh kise nu nhi dasdi
Sirff waheguru nu dasdi han
ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਭ ਤੇਰੀ ਦਾਤ ਹੈ ,
ਤੇਰੇ ਬਿਨਾ ਮੇਰੀ ਕਿ ਔਕਾਤ ਹੈ
ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਕਰਦੀ ਹੈ।
ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਤੇ
ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਸਮੁੰਦਰ ਸਭ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੁਰਾਕ ਦੇਂਦਾ ਹੈ ॥
ਮੱਘਰ ਦੇ ਠੰਢੇ-ਮਿੱਠੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿਚ ਉਹ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਰੂਹਾਂ ਸੋਹਣੀਆਂ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਜੋ ਹਰੀ-ਪਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਬੈਠੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਾਲਕ-ਪ੍ਰਭੂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਲਿਆ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੋਭਾ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ । ਸਤ-ਸੰਗੀ ਸਹੇਲੀਆਂ ਦੀ ਸੰਗਤਿ ਵਿਚ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਲ (ਚਿੱਤ ਜੋੜ ਕੇ) ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਸਰੀਰ ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਮਨ ਸਦਾ ਖਿੜਿਆ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।
ਪਰ ਜੇਹੜੀਆਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਸਤਸੰਗੀਆਂ (ਦੀ ਸੰਗਤਿ) ਤੋਂ ਵਾਂਜੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਇਕੱਲੀਆਂ (ਛੁੱਟੜ) ਹੀ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ (ਜਿਵੇਂ ਸੜੇ ਹੋਏ ਤਿਲਾਂ ਦਾ ਬੂਟਾ ਪੈਲੀ ਵਿਚ ਨਿਖਸਮਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਕੱਲੀ ਨਿਖਸਮੀ ਜਿੰਦ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਕਾਮਾਦਿਕ ਕਈ ਵੈਰੀ ਆ ਕੇ ਘੇਰ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਤੇ) ਉਹਨਾਂ ਦਾ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਉਪਜਿਆ) ਦੁੱਖ ਕਦੇ ਲਹਿੰਦਾ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਜਮਾਂ ਦੇ ਵੱਸ ਪਈਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਜੀਵ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਨੇ ਪਤੀ-ਪ੍ਰਭੂ ਦਾ ਸਾਥ ਮਾਣਿਆ ਹੈ, ਉਹ (ਵਿਕਾਰਾਂ ਦੇ ਹੱਲੇ ਵਲੋਂ) ਸਦਾ ਸੁਚੇਤ ਦਿੱਸਦੀਆਂ ਹਨ (ਵਿਕਾਰ ਉਹਨਾਂ ਉਤੇ ਚੋਟ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ, ਕਿਉਂਕਿ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਦੇ ਗੁਣਾਨੁਵਾਦ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਵਿਚ ਪ੍ਰੋਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਹੀਰੇ ਜਵਾਹਰ ਤੇ ਲਾਲਾਂ ਦਾ ਗਲ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਨਾਨਕ ਉਹਨਾਂ ਸਤਸੰਗੀਆਂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਧੂੜ ਮੰਗਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਦਰ ਤੇ ਪਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਪ੍ਰਭੂ ਦੀ ਸਰਨ ਵਿਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਮੱਘਰ ਵਿਚ ਪਰਮਾਤਮਾ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕੀਤਿਆਂ ਮੁੜ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਗੇੜ ਨਹੀਂ ਵਾਪਰਦਾ ॥੧੦॥
ਰੱਬਾ ? ਠੋਕਰਾਂ ਚਾਹੇ ਵਾਰ ਵਾਰ ਵੱਜਣ
ਬਸ ਐਨੀ ਕੁ ਕਿਰਪਾ ਰੱਖੀ ,
ਜਿਥੇ ਮੈ ਡਿਗਾਂ ਮੈਨੂੰ ਤੇਰਾ ਦਰ ਹੀ ਨਸੀਬ ਹੋਵੇ ,
Satnaam shri waheguru jii